Châu Âu lên kế hoạch chuyển 10.000 tỷ euro vào các khoản chiến lược

Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đang có nhiều biến động, Ủy ban châu Âu (EC) vừa công bố một kế hoạch tận dụng 10.000 tỷ euro tiết kiệm của người dân vào đầu tư, nhằm thúc đẩy nền kinh tế và khả năng cạnh tranh của Liên minh châu Âu EU. Đề xuất mang tên Liên minh tiết kiệm và đầu tư (Savings and Investment Union – SIU) hứa hẹn sẽ tạo ra một bước ngoặt quan trọng trong việc huy động nguồn vốn tư nhân và định hướng dòng tiền vào các lĩnh vực đầu tư chiến lược.

Châu Âu đang đứng trước sức ép cạnh tranh ngày càng gia tăng từ các cường quốc kinh tế như Hoa Kỳ và Trung Quốc. Báo cáo ước tính EU cần huy động khoảng 800 tỷ Euro mỗi năm đến 2030 để duy trì sức cạnh tranh và theo kịp hai nước này. Thêm vào đó, việc tăng cường an ninh và quốc phòng cũng đòi hỏi khoảng 75-100 tỷ Euro hàng năm, tạo ra một khoảng trống tài chính đáng kể cần được lấp đầy.

Một trong những rào cản lớn nhất đối với sự phát triển kinh tế của châu Âu là tình trạng phân mảnh của thị trường vốn. Mặc dù EU có tổng GDP tương đương với Hoa Kỳ, nhưng thị trường vốn của khu vực này chỉ bằng một nửa so với thị trường vốn Mỹ, khiến các doanh nghiệp châu Âu gặp khó khăn trong việc tiếp cận nguồn tài chính cần thiết. Mỗi năm, các hộ gia đình châu Âu tiết kiệm 1.400 tỷ euro, gần gấp đôi con số 800 tỷ USD tại Mỹ. Đến nay, người dân châu Âu đang gửi khoảng 10.000 tỷ euro tại các ngân hàng.

Vì vâỵ, Ủy ban châu Âu đã đề xuất đưa ra kế hoạch chuyển 10.000 tỷ euro này trên toàn khối vào các khoản đầu tư chiến lược của EU.

Ủy ban sẽ tháo gỡ những rào cản đang cản trở các công ty bảo hiểm, ngân hàng và quỹ hưu trí đầu tư vào vốn cổ phần. Ngoài ra, họ sẽ rà soát lại các quy định của EU về chứng khoán hóa, tập trung vào việc thẩm định, minh bạch và các yêu cầu thận trọng đối với ngân hàng cũng như công ty bảo hiểm. Điều này sẽ giúp giải phóng nguồn lực từ các ngân hàng, giúp họ hỗ trợ doanh nghiệp hiệu quả hơn.

EU cũng kỳ vọng nhóm ngân hàng đầu tư châu Âu và các ngân hàng xúc tiến quốc gia sẽ thu hút các nhà đầu tư tư nhân cùng góp vốn cho các dự án phát triển kinh tế và phục vụ các mục tiêu chính trị của khối.

Bên cạnh đó, việc giảm thiểu những bất cập trong thị trường chung, đồng thời loại bỏ các rào cản pháp lý và giám sát đối với hoạt động xuyên biên giới sẽ tạo điều kiện cho các doanh nghiệp mở rộng quy mô trên toàn EU.

EC đã xác định một số lĩnh vực ưu tiên để tập trung nguồn lực đầu tư, bao gồm:

1. Công nghệ xanh và năng lượng tái tạo
2. Chuyển đổi số và hạ tầng AI
3. Công nghệ quan trọng và bán dẫn
4. Đổi mới y tế và công nghệ sinh học
5. An ninh và quốc phòng

Một trong những thách thức mà SIU sẽ đối mặt khi hoạt động là việc hài hòa các quy định và chính sách giữa 27 quốc gia thành viên EU, đòi hỏi sự linh hoạt và cam kết mạnh mẽ từ các bên. Bởi các quốc gia này có hệ thống tài chính và kinh tế phát triển ở nhiều mức độ khác nhau.

Ngành ngân hàng của EU vẫn còn phân mảnh và có quy mô nhỏ hơn nhiều so với các ngân hàng lớn tại Mỹ. Chẳng hạn, JPMorgan có giá trị vốn hóa thị trường lớn hơn cả 10 ngân hàng hàng đầu châu Âu cộng lại, theo dữ liệu từ Factset.

EC cũng đang lên kế hoạch đưa ra các biện pháp nhằm đảm bảo tất cả các thành viên trong thị trường tài chính được đối xử công bằng trên toàn EU.

Thông báo này đã nhận được nhiều phản hồi trái chiều từ các bên liên quan.

Theo Thierry Philipponnat, nhà kinh tế trưởng tại Finance Watch, SIU thực chất chỉ là một phiên bản “đóng gói lại” của những mục tiêu mà Liên minh Thị trường Vốn đã đề ra từ năm 2020.

“Vốn tư nhân không thể đáp ứng nhu cầu đầu tư khổng lồ của châu Âu, đặc biệt trong lĩnh vực khí hậu. Nếu không có sự điều chỉnh về tài chính công, SIU sẽ khó đạt được kết quả”, Philipponnat nhận định. Ông cũng cho rằng trở ngại lớn nhất chính là sự thiếu quyết tâm chính trị từ các quốc gia thành viên.

Trong khi đó, Liên đoàn Ngân hàng châu Âu lại có quan điểm khác, cho rằng SIU không chỉ đơn thuần là một sự đổi tên, mà còn là một dự án mở rộng, vượt xa Liên minh Thị trường Vốn vốn đã bị đình trệ từ lâu.

“Mục tiêu của SIU là khuyến khích người dân đầu tư vào thị trường tài chính để đảm bảo tương lai của họ, đồng thời giúp đa dạng hóa danh mục đầu tư. Điều này cũng mang lại cơ hội hưởng lợi nhuận tốt hơn trong dài hạn, đặc biệt là khi nghỉ hưu”, Sébastien de Brouwer, Phó Giám đốc điều hành của Liên đoàn Ngân hàng châu Âu chia sẻ với Euronews.

Ông de Brouwer cũng nhấn mạnh rằng cả khung pháp lý và hệ thống giám sát đều cần được rà soát, có thể tinh giản và sắp xếp hợp lý khi cần thiết. Điều này nhằm đảm bảo các ngân hàng vẫn duy trì được tính cạnh tranh, hoạt động có lãi, ổn định và quan trọng nhất là có thể gia tăng hoặc giải phóng thêm nguồn vốn để cho vay.